Archief Gooi en Vechtstreek

Detail Deelarchief

Detail Deelarchief

BestandsnummerSAGV136.1
Archiefcategorie2.8 geloofsgemeenschappen e.d.
ArchieftitelArchief Hervormde gemeente Oud-Loosdrecht
PlaatsLoosdrecht
Datering1639-1972
Omvang4 m
ArchiefdienstStreekarchief Gooi en Vechtstreek te Hilversum
InventarisInventaris van het archief van de hervormde gemeente Oud-Loosdrecht, 1639-1972.

  •  Geschiedenis
    • Geschiedenis
  •   Voor 1400 is er slechts sprake van het bestaan van één kerk binnen het gebied, waarover nu de hervo
    • Voor 1400 is er slechts sprake van het bestaan van één kerk binnen het gebied, waarover nu de hervormde gemeenten Oud- en Nieuw-Loosdrecht hun territoir uitstrekken. Deze kerk was gevestigd te (Oud-)Loosdrecht, terwijl men zich in het huidige Nieuw-Loosdrecht, toen Ter Sijpe geheten, met een kapel moest behelpen. Deze situatie wordt rond 1400 echter niet meer als ideaal beschouwd en nadat de parochianen met hun woordvoerder heer Wouter van Mijnden bisschop Frederik van Blankenheim te kennen hebben gegeven, dat de zielzorg vor de inwoners van Ter Sijpe moeilijkheden ondervindt door de grote afstand en de vaak natte wegen, wordt de kapel tot parochiekerk, als dochterkerk van (Oud-)Loosdrecht, verheven. Deze nieuwe kerk wordt meestal de Sijpekerk genoemd, terwijl de bevolking zelf onderscheid maakt door te spreken over de Oukerk en de Nieuwkerk en later, analoog daaraan, over Oud-Loosdrecht en Nieuw-Loosdrecht.
  •   De eerste pastoor van Nieuw-Loosdrecht, Jan Smijt, wordt benoemd door de pastoor van de moederkerk,
    • De eerste pastoor van Nieuw-Loosdrecht, Jan Smijt, wordt benoemd door de pastoor van de moederkerk, Dirk van Benthem. In het midden van de 16e eeuw worden beide parochies, nadat hun pastoors aan de pest zijn overleden, bij gebrek aan platsvervangers door één pastoor bediend, eerst door Geert van Brugge en vanaf 1569 door Nicolaas Jansz. Thol.
  •   Deze Nicolaas Thol zal ook, waarschijnlijk reeds in 1578, de eerste predikant worden van de beide L
    • Deze Nicolaas Thol zal ook, waarschijnlijk reeds in 1578, de eerste predikant worden van de beide Loosdrechten, die kerkelijk gaan behoren tot de classis Amsterdam. Onder de energieke leiding van ds. Thol neemt het antal hervordem in Oud- en Nieuw-Loosdrecht sterk toe, zodat een splitsing van beide gemeenten noodzakelijk wordt. Uit de classikale notulen blijkt, dat Oud-Loosdrecht, na een onderzoek door een classikale commissie, in 1597 ds. Pieter Poppen uit Amstelveen en Ouderkerk wordt bevestigd. Vanaf 1823 ressorteren de gemeenten onder de classis Amersfoort en met ingang van 1 mei 1951 onder de classis Breukelen.
  •   De beroeping van de verschillende predikanten in Oud- en Nieuw-Loosdrecht is niet altijd zonder pro
    • De beroeping van de verschillende predikanten in Oud- en Nieuw-Loosdrecht is niet altijd zonder problemen verlopen. Bisscop Frederik van Blaankenheim had in 1400 aan heer Wouter van Mijnden en zijn nakomelingen het patronaatsrecht over de kerk in Nieuw-Loosdrecht reeds bezat. Bij het overlijden van de laatste van Mijnden in 1580 heeft volgens de krekeraden het patronaatsrecht opgehouden te bestaan. Enkele malen, zeker wanneer een brouw als gemachtigde van de ambachtsheer optreedt, wordt tegen de voordrachten hevig geprotesteerd, zoals bij de beroeping van ds. Petrus Heyblom in 1692 en ds. Bernard de Moor in 1695. In 1862 wordt door de toenmalig eambachtsheer Jan Conrad Hacke het patronaatsrecht aan de lidmaten van beide gemeenten geschonken. Maar ook vóór 1862 is de verhouding tussen kerken en ambachtsheren en -vrouwen niet altijd gespannen geweest; de vele giften, zoals een preekstoel voor Nieuw-Loosdrecht in 1834, en legaten, o.a. van leden van het geslacht Van de Poll, aan diakonieën en kerkvoogdijen getuigen daarvan.
  •   Ook de samenwerking tussen de gemeenten Oud- en Nieuw-Loosdrecht kan over het algemeen goed genoemd
    • Ook de samenwerking tussen de gemeenten Oud- en Nieuw-Loosdrecht kan over het algemeen goed genoemd worden. Eind 18e eeuw treedt men gezamenlijk op als de staat de gehele armverzorging van de diakonieën wil overnemen; over het onderhoud van elkaars bedeelden wordt herhaaldelijk overleg gepleegd en als in Oud-Loosdrecht een nieuwe kerk wordt gebouwd, wordt daarvoor ook in Nieuw-Loosdrecht een collecte gehouden.
  •   In Oud-Loosdrecht is de oude kerk, die vóór de Hervorming parochiekerk was, nadat nog in 1783 de to
    • In Oud-Loosdrecht is de oude kerk, die vóór de Hervorming parochiekerk was, nadat nog in 1783 de toren vernieuwd was, in 1843 door een nieuwe vervangen, waarvoor de eerste steen ip 19 april van dat jaar werd gelegd. In Nieuw-Loosdrecht staat nog de oude kerk, waarschijnlijk daterend van ca. 1400, die in het begin van deze eeuw wel te lijden heeft gehad van blikseminslagen en een hevige storm, maar in 1962-1963 fraai gerestaureerd is.
  •   De hervormde gemeenten in de beide Loosdrechten hebben steeds de meerderheid van de bevolking omvat
    • De hervormde gemeenten in de beide Loosdrechten hebben steeds de meerderheid van de bevolking omvat. In 1809 bedroeg het aantal hervormden 1097 tegen 125 katholieken, in 1970 waren deze getallen respektievelijk 2615 en 1100, terwijl er toen inmiddels 900 gereformeerden bij waren gekomen.
  •   De archieven
    • De archieven
  •   Het archief van de hervormde gemeente Oud-Loosdrecht reikt, op een register uit het eind van de 16e
    • Het archief van de hervormde gemeente Oud-Loosdrecht reikt, op een register uit het eind van de 16e eeuw na, niet verder terug dan 1637. Het archief, dat dankzij de inspanning van de heer H. Brunekreef uit Loosdrecht zo goed mogelijk bij een werd gebracht en in 1976 aan het rijksarchief in Utrecht in bewaring werd gegeven, vertoont wel enkele leemten.
  •   Over de oorspronkelijke orde van het archief valt met zekerheid nauwelijks meer iets te zeggen: de
    • Over de oorspronkelijke orde van het archief valt met zekerheid nauwelijks meer iets te zeggen: de oude orde is op grondige wijze verstoord. zo bestond er geen serie ingekomen en minuten van uitgegane stukken: deze waren overal verspreid, bijgevoegd of tot dossiertjes gemaakt, terwijl hier en daar uit een oude nummering opgemaakt kan worden, dat zij vroeger wel bijeen bewaard werden.
  •   Bij de beide gedeponeerde archieven is een onderscheid gemaakt tussen de zorg voor de wezen uitgeoe
    • Bij de beide gedeponeerde archieven is een onderscheid gemaakt tussen de zorg voor de wezen uitgeoefend door de diakonie en weesmeesters tesamen, tot uiting komend in de explotatie van het weesarmenhuis, en de zorg uitgeoefend dor weesmeesters alleen. Andere stukken afkomstig van de weesmeesters bevinden zich in het gemeentearchief en in het heerlijksheidsarchief, welk laatste eveneens berust in het rijksarchief.
  •   Het archief van de hervormde gemeente Nieuw-Loosdrecht reikt niet verder terug dan 1645. Ook dit ar
    • Het archief van de hervormde gemeente Nieuw-Loosdrecht reikt niet verder terug dan 1645. Ook dit archief vertoont duidelijke leemten en het meest in het oog springend is wel het feit, dat her archief van de kerkvoogdij vrijwel geheel ontbreekt. Toen het archief in 1971 aan het rijksarchief in Utrecht in bewaring werd gegeven, werd gesuggereerd, dat het compleet was. Bij de inventarisatie bleek echter pas, dat van een kerkvoogdijarchief nauwelijks sprake kan zijn. Vragen hierover gericht aan de kerkvoogdij van Nieuw-Loosdrecht bleven echter onbeantwoord en werden afgedaan met de opmerking, dat de kerkvoogdij "niets ouds" meer had, hetgeen van welingelichte zijde wordt betwjifeld. Al met al zijn wij in onze pogingen om het archief te completeren gestuit op gebrek aan medwerking van de inbewaringgever.
  •   Voor de volledigheid zij vermeld, dat zich in het genoemde archief ook enkele stukken bevinden betr
    • Voor de volledigheid zij vermeld, dat zich in het genoemde archief ook enkele stukken bevinden betreffende aangelegenheden van de hervormde gemeenten Oud- en Nieuw-Loosdrecht.LIJST VAN PREDIKANTEN VAN OUD-LOOSDRECHT
  •   ds Nicolaas Jansz. Thol 1578-1596 vanaf 1569 pastoor, alleen Nieuw-Loosdrecht; van 1578-1596 predik
    • ds Nicolaas Jansz. Thol 1578-1596 vanaf 1569 pastoor, alleen Nieuw-Loosdrecht; van 1578-1596 predikant in Oud- en Nieuw-Loosdrecht
  •   ds Pieter Edesz. Poppen 1597-1607 proponent Overleden
    • ds Pieter Edesz. Poppen 1597-1607 proponent Overleden
  •   ds Matthijs Jansz. van Hoven 1607-1636 proponent Overleden
    • ds Matthijs Jansz. van Hoven 1607-1636 proponent Overleden
  •   ds Laurens Wibrandsz. 1638-1652 proponent Overleden
    • ds Laurens Wibrandsz. 1638-1652 proponent Overleden
  •   ds Conrad Schoonhoven 1653-1694 proponent Overleden
    • ds Conrad Schoonhoven 1653-1694 proponent Overleden
  •   ds Bernhard de Moor 1695-1700 proponent naar Maassluis
    • ds Bernhard de Moor 1695-1700 proponent naar Maassluis
  •   ds Jacobus Best 1702-1738 van Aartswoud ambt neergelegd
    • ds Jacobus Best 1702-1738 van Aartswoud ambt neergelegd
  •   ds Adrianus Ploos van Amstel 1738-1744 van Blaricum naar Oudewater
    • ds Adrianus Ploos van Amstel 1738-1744 van Blaricum naar Oudewater
  •   ds Joannes du Sart 1745-1752 van Hemmen naar Schoonhoven
    • ds Joannes du Sart 1745-1752 van Hemmen naar Schoonhoven
  •   ds joannes de Mol 1753-1781 van 's-Gravenpolder Emeritus
    • ds joannes de Mol 1753-1781 van 's-Gravenpolder Emeritus
  •   ds Huibert van den Bijllaardt 1781-1805 van Harmelen naar Veenendaal
    • ds Huibert van den Bijllaardt 1781-1805 van Harmelen naar Veenendaal
  •   ds Jan Willem Wiegmink 1806-1810 proponent naar Naarden
    • ds Jan Willem Wiegmink 1806-1810 proponent naar Naarden
  •   ds jan Kortenhoef Smith 1810-1813 van Zegveld naar Nijkerk
    • ds jan Kortenhoef Smith 1810-1813 van Zegveld naar Nijkerk
  •   ds Tieleman Vermaasen 1813-1829 van Noorden naar Aalsmeer
    • ds Tieleman Vermaasen 1813-1829 van Noorden naar Aalsmeer
  •   ds Willem Frederik Overhoff 1829-1852 van Uitgeest Emeritus
    • ds Willem Frederik Overhoff 1829-1852 van Uitgeest Emeritus
  •   ds Bernardus Gewin 1853-1854 van Oosterland naar Heemstede
    • ds Bernardus Gewin 1853-1854 van Oosterland naar Heemstede
  •   ds Willem Jacob jorissen 1855-1859 kandidaat ambt neergelegd
    • ds Willem Jacob jorissen 1855-1859 kandidaat ambt neergelegd
  •   ds Jacob Eigeman 1860-1863 kandidaat naar Zevenbergen
    • ds Jacob Eigeman 1860-1863 kandidaat naar Zevenbergen
  •   ds Marten Adriaan Adriani 1863-1866 van Cothen naar Harlingen
    • ds Marten Adriaan Adriani 1863-1866 van Cothen naar Harlingen
  •   ds Abraham Arnold Looijen 1867-1873 van Wissekerke naar Utrechtsche Zendingsvereniging
    • ds Abraham Arnold Looijen 1867-1873 van Wissekerke naar Utrechtsche Zendingsvereniging
  •   ds Frederik Hopster 1874-1875 van Lemele en Archem naar Lemele en Archem
    • ds Frederik Hopster 1874-1875 van Lemele en Archem naar Lemele en Archem
  •   ds Lodewijk Frederik Arij 1876-1886 Westerbeek van Eerten
    • ds Lodewijk Frederik Arij 1876-1886 Westerbeek van Eerten
  •   van Hallnaar Meerkerk
    • van Hallnaar Meerkerk
  •   ds Petrus Gemser 1887-1889 van Makkum naar Broek op Langedijk
    • ds Petrus Gemser 1887-1889 van Makkum naar Broek op Langedijk
  •   ds Wiepke Herres Stegenga 1890-1917 van Augustinusga Overleden
    • ds Wiepke Herres Stegenga 1890-1917 van Augustinusga Overleden
  •   ds Dirk Jacobus Peterse 1919-1926 van Parrega naar Hier en Dodewaard
    • ds Dirk Jacobus Peterse 1919-1926 van Parrega naar Hier en Dodewaard
  •   ds Pieter Frederik van Noort 1926-1955 van Zalk Emeritus
    • ds Pieter Frederik van Noort 1926-1955 van Zalk Emeritus
  •   ds Frederik Johannes Goethals 1955-1964 van Zwaagwesteinde naar Wolphaartsdijk
    • ds Frederik Johannes Goethals 1955-1964 van Zwaagwesteinde naar Wolphaartsdijk
  •   ds Martinus Johannes van den Berg 1964-1969 van Zundert naar Hall
    • ds Martinus Johannes van den Berg 1964-1969 van Zundert naar Hall
  •   ds Wiebo Hotze de Jong 1969-1979 van Maarn naar Vlaardingen
    • ds Wiebo Hotze de Jong 1969-1979 van Maarn naar Vlaardingen
  •  Hele toegang